محمدجعفر یاحقی

نام : محمدجعفر

نام خانوادگی : یاحقی

تاریخ تولد : 1326

سال انتخاب : 1376

برگزیده شده در حوزه : پژوهش

منتخب دوره : چهارم

 
محمدجعفر یاحقی در سال ۱۳۲۶ در محله سردشت فردوس به دنیا آمد. دوران دبستان و دورة اول متوسطه را در زادگاه خود گذراند و در سال 1345 به مشهد مهاجرت کرد. در تابستان سال 1346 در کنکور دانشگاه مشهد با رتبة اول پذیرفته شد و در رشتة زبان و ادبیات فارسی به تحصیل خود ادامه داد. در دوران تحصیل در دانشگاه مشهد از محضر استادان به نام آن دانشگاه از جمله دکتر رجایی، دکتر یوسفی و دکتر شریعتی بهره‌ها برد و پس از پایان دورة چهارسالة لیسانس، در تابستان 1350 در دورة فوق‌لیسانس زبان و ادبیات فارسی با رتبة اول پذیرفته شد. وی مطالعات قرآنی خود را همزمان با تحصیل در دورة لیسانس با مرحوم دکتر احمدعلی رجایی در کتابخانة آستان قدس رضوی آغاز کرد. نخستین مقالة او با عنوان «فرهنگ‌نامة قرآنی» در سال 1349 در نشریة نامة آستان قدس به چاپ رسید.

در خرداد 1354 از پایان‌نامة فوق‌لیسانس خود دفاع کرد و در سال 1359 نیز موفق به دریافت دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد.

در سال 1362 به مرتبة استادیاری رسید و از شهریور 1364 تا شهریور 1365 برای استفاده از فرصت مطالعاتی به دانشگاه کمبریج انگلستان رفت و مطالعات خود را در زمینة نسخه‌های خطی تفاسیر در کتابخانه‌های اروپا ادامه داد. از سال 1363 دو طرح عظیم فرهنگ‌نامة قرآنی و تفسیر روض‌الجنان را در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس آغاز کرد. این کار تا سال 1376 ادامه داشت.

در سال 1367 به مدت یک ماه به دانشگاه آکسفورد رفت و مطالعة خود را در زمینة نسخه‌های خطی کتابخانة بادلیان ادامه داد. در همان سال بود که به مرتبة دانشیاری ارتقا یافت از مهرماه 1369 تا مهرماه 1370 با دعوت دانشگاه مطالعات خارجی توکیو در ژاپن به تدریس زبان و ادبیات فارسی مشغول بود. پس از بازگشت به ایران، تدریس در دوره‌های فوق‌لیسانس و دکترای زبان و ادبیات فارسی را ادامه داد و همزمان به تحقیق و پژوهش در دو زمینة علوم قرآنی و علوم ادبی سرگرم بود. در سال 1372 به مرتبة استادی رسید و از همان سال به سمت معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد منصوب شد که تا سال 1376 ادامه داشت. در این مدت بیشتر از 12 کتاب از اعضای هیأت علمی دانشکده را در سلسله انتشارات دانشگاه فردوسی به چاپ رسانید.

از سال 1375 هم به سمت مدیر عامل مرکز خراسان‌شناسی که به پیشنهاد خود او و به فرمان مقام معظم رهبری تأسیس شده است، منصوب شد.

دکتر یا حقی در سیزده همایش خارج از کشور و در چندین همایش داخلی شرکت کرده و مقالاتی به انگلیسی و فارسی ارائه داده است. کتاب‌های او 26 عنوان است که در 67 جلد منتشر شده است. مقالاتی که از وی در نشریات داخل و خارج از کشور منتشر شده، بالغ بر 130 عنوان است که نام پژوهش‌های قرآنی وی با ذکر مشخصات کتاب‌شناسی کامل ارائه می‌شود:

1. تفسیر شنقشی، گزاره‌ای از بخشی از قرآن کریم، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1355

2. ترجمة قرآن ری، تهران، مؤسسة فرهنگی رواقی، 1364

3. تفسیر روض­الجنان و روح الجنان (20 جلد) مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 76-1365، چاپ سوم، 1383 (کتاب برگزیدة پنجمین نمایشگاه علوم قرآنی در سال 1376)

4. فرهنگ‌نامة قرآنی (5 جلد)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی 1376-1373، کتاب سال جمهوری اسلامی (1375)، چاپ دوم، 1382

افتخارات
· بنیان‌گذاری و مدیریت گروه فرهنگ و ادب بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۶۳

· تأسیس مرکز خراسان شناسی و انتصاب به عنوان مدیر عامل این مؤسسه، ۱۳۷۵

· برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (برای «فرهنگ نامه قرآنی»)، ۱۳۷۵

· برنده جایزه پژوهش برتر پنجمین نمایشگاه علوم قرآنی (برای «تفسیر ۲۰ جلدی ابوالفتوح رازی»)، ۱۳۷۶

· انتخاب به عنوان استاد نمونه کشوری و دریافت لوح تقدیر در سال ۱۳۷۸

· دریافت لوح تقدیر از رئیس مجلس به مناسبت انتخاب وی به عنوان مؤلف برتر کتب درسی ۱۳۷۶

دریافت لوح تقدیر از جهاد دانشگاهی کشور به مناسبت انتخاب وی به عنوان استاد راهنمای برتر کشور ۱۳۸۷