نام : محمدهادی
نام خانوادگی : معرفت
تاریخ تولد : 1309
سال انتخاب : 1374
برگزیده شده در حوزه :پژوهش
منتخب دوره : دوم
در سال 1309 در کربلا و در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. در هفت سالگی در مکتب‌های قدیم مشغول به تحصیل شد و در همان‌جا دروس حوزوی را آغاز کرد. در 14سالگی رسماً وارد حوزة علمیه شد و مقداری از دروس را تا شرح لمعه نزد پدر خود فراگرفت.
دورة سطح را در کربلا نزد استادانی چون سیّد حسن حاج آقامیر، از شاگردان مرحوم آخوند خراسانی گذراند و یک دوره اصول و خارج فقه را نیز نزد ایشان تلمذ کرد. سپس در سال 1370 قمری وارد حوزة علمیة نجف اشرف شد و در محضر استادان بزرگ آن زمان آیات عظام خوبی، حکیم، شیخ حسین حلی، محمدباقر زنجانی و فانی اصفهانی حاضر شد و از محضر درس آیت‌الله خویی بیشترین بهره را در درس ایشان شرکت می‌کرد و قسمت اعظم کتاب عربی حکومت اسلامی امام به قلم ایشان تحریر شده است. در همین ایام کتاب ولایت فقیه خود را تألیف کرد. در سال ۱۳۵۱ به دستور حکومت بعثی عراق از آن کشور اخراج شد و به ایران آمد و در قم ساکن گردید. مدتی از درس آیات عظام اراکی و میرزا هاشم آملی بهره‌مند شد. ایشان از همان ابتدای تحصیل به تدریس نیز اهتمام داشت و دروس سطح را چندین دوره در سه حوزة کربلا، نجف و قم تدریس کرد و اکنون نیز نزدیک به 25 سال است که خارج فقه و اصول را در حوزة علمیة قم تدریس می‌کند.
آیت‌الله معرفت هنگامی که در نجف اشرف بود، در خلال تحقیقاتش در زمینة علوم اسلامی متوجه مهجور بودن علوم قرآنی در بین شیعه و ضرورت تحقیق گسترده در زمینة قرآن در حوزه‌های شیعی شد. از حدود سی سال پیش تحقیقات خود را در این حوزه آغاز و به موازات فقه و اصول شروع به تدوین کتاب «التمهید فی علوم القرآن» کرد. این کتاب که حاصل بیش از سی سال تحقیق و تألیف و تدریس ایشان در علوم قرآنی است هم‌اکنون در 6 مجلد به چاپ رسیده و مورد علمیة قم و از منابع دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه‌ها تعیین شده است. این کتاب در سال 1369 به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.
گرچه علوم قرآنی از همان سال های نخست نزول قرآن کریم در میان مسلمانان شکل گرفت ولی تا قرن هشتم قمری کتابی که جامع فنون علوم قرآن باشد، تألیف نشده بود. اما از آن تاریخ به بعد کتاب‌های زیادی در این موضوع نگارش یافت. با این حال بین شیعیان کتابی با چنین جامعیتی یافت نمی‌شد. بنابر احساس این نیاز علمی آیت‌الله محمد هادی معرفت به تدوین کتاب مزبور در چهار جلد همت گماشت و سپس آن را تلخیص کرد.
از امتیازات این کتاب علاوه بر جامعیت و فصاحت متن عربی آن، بحث در زمینة وحی، اسطورة سرتاپا دروغ غرانیق، اعجاز قرآن، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و بحث دربارة متواتر نبودن قرائت‌های قرآن کریم است.
از دیگر تألیفات ایشان در زمینة علوم قرآنی که به چاپ رسیده و یا در دست چاپ است می‌توان به این آثار اشاره کرد:
تلخیص التمهید، ترجمه التّمهید، صیانة القرآن من التحریف، التفسیر و المفسرون، تاریخ قرآن، تفسیر و مفسران، تنزیه النبیاء، معارف قرآنی، شبهات وردود و ...
همچنین استاد مجموعه‌ای از تفسیر قرآن کریم تحت عنوان «التفسیر الاثری الجامع» در دست تألیف دارد که جلد نخست آن شامل مقدّمات و تفسیر سوره حمد خواهد بود و تا 30 جلد نگارش آن ادامه می‌یابد. استاد در نظر دارد در آینده علاوه بر این مجموعه، کل اثر را به شکل تلخیص شده و با ترجمة فارسی ارائه نماید.
از دیگر آثاری که در آینده از قلم ایشان خواهیم خواند، ترجمة فارسی کتاب شبهات وردود ایشان است. سرانجام وی تنها یک روز پس از برگزاری مراسم نکوداشتش در قم وفات کرد. پیکر او پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در حرم حضرت معصومه به خاک سپرده شد. رهبر انقلاب اسلامی آیت‌الله خامنه‌ای به مناسب فوت ایشان، پیام تسلیت صادر کرد.