سیدمحمد باقر حجتی

نام : سید محمدباقر

نام خانوادگی : حجتی

تاریخ تولد : 1315

سال انتخاب : 1373

برگزیده شده در حوزه : پژوهش

منتخب دوره : اول

 
سیدمحمد باقر حجتی در سال 1315 در شهر بابل دیده به جهان گشود. جد ایشان مرحوم آیت‌الله العظمی سیدمحمدباقر حجتی از مراجع تقلید در مازندران و پدر وی مرحوم سید محمد حجتی از علماء و ائمه جماعت خوشنام بابل بوده که هم اکنون یاد و مزار او و مقام و مزار جدش سخت مورد احترام مردم این شهرستان است.

دکتر سید محمد باقر حجتی پس از پشت سر نهادن مکتب خانه برای آشنایی به خواندن و نوشتن و فرا گرفتن قرآن کریم تحصیلات ابتدایی را تا کلاس چهارم در شهر محل تولد طی کرد سپس برای تحصیل علوم دینی وارد مدرسة صدر بابل شد. در این دوره در خدمت بزرگانی چون مرحوم پدرش و نیز حاج شیخ علی موحد، حاج سید محمد محقق بهشتی، حاج سید حبیب الله غروی، حاج شیخ نجف فاضل استرآبادی، حاج شیخ محمد سالکی، حاج شیخ محمدعلی طبرستانی، کربلایی علیجان طبری و محمد عارفی رحمة الله علیهم، مقداری از کتاب نصاب الصبیان جامع المقدمات، البهجة المرضیة، الفوائد الضیائیه فی شرح الکافیه حاشیة تهذیب المنطق، تحریر القواعد المنطقیه، شرح مفتاح العلوم و معالم الدین را به همراه فن قرائت و تجوید آموخت.

دکتر حجتی در اثنای تحصیل و تدریس در مدرسه مروی تهران پس از احراز نمرة قبولی در امتحان ورودی دانشکدة الهیات و معارف اسلامی که در آن زمان به «دانشکدة معقول و منقول» معروف بود، از سال 1334 به تحصیلات دانشگاهی گام نهاد. او که با رتبه ممتاز موفق به اخذ مدرک لیسانس از دانشکده معقول و منقول شده بود، بلافاصله در امتحان ورودی دکتری رشته معقول (حکمت و فلسفه اسلامی) پذیرفته شد و در سال 1340 این دوره را نیز با کسب مقام نخست پشت سر گذارد.

در همین سال ها بود که به پیشنهاد و سفارش یکی از اساتید دانشکدة الهیات به کار تدوین فهرست نسخه های خطی کتابخانة این دانشکده اهتمام نمود و با تحمل مشقات فراوان بالاخره آن را به پایان برد.

سپس به تدوین رسالة دکتری خود با عنوان «اسلام و تعلیم و تربیت» روی آورد و در سال 1346 با درجة بسیار خوب از آن دفاع نمود. این پایان نامه که حدود نیمی از آن را مطالب فلسفی غامض تشکیل می داد با حذف و اسقاط قسمت هایی که قابل فهم برای تودة مردم نبود، در سال 1355 با اصرار مرحوم شهید باهنر در دو مجلد و دو بخش «تربیت» و «تعلیم» به چاپ سپرده شد و در سال 1357 طبع آن به پایان رسید.

استاد پس از دفاع پایان نامه در سال 1346 به عنوان استادیار رسماً تدریس در دانشکده را که از دو سال قبل از آن به عنوان حق التدریس آغاز شده بود، ادامه داد. دکتر حجتی تدریس در غالب رشته های علوم اسلامی و قرآنی رادر کارنامة خود دارد. از حجت الاسلام دکتر سید محمدباقر حجتی به منظور شرکت در کنگره ها و سمینارها علمی در داخل و خارج از کشور تاکنون دعوت های بسیاری صورت گرفته است. برخی از کشورهایی که تاکنون استاد گرانمایه به آنها سفر علمی نموده، عبارتند از: عراق (یک بار)، عربستان (چهارده بار)، انگلستان (یک بار)، الجزایر (یک بار)، کانادا (یک بار)، آلمان (یک بار)، ایتالیا (یک بار)، سوئد(یک بار)، سوریه (چهارده بار)، اسپانیا (دو بار)،یمن (یک بار)،اردن (دو بار)، امارات عربی متحده (یک بار)، هندوستان (یک بار)، ترکیه (دو بار)، مغرب (یک بار)، ارمنستان (یک بار)، و چین(یک بار). تعداد همایش های داخلی که استاد حجتی در آن شرکت کرده اند بالغ بر 26 مورد می شود.

استاد نسبت به تألیف و ترجمة کتب و مقالات متعدد اسلامی اقدام نموده اند که بخشی از آنها تا کنون انتشار یافته است. تعداد کتب تألیفی منتشر شده از ایشان بیش از 44 عنوان و آثار ترجمه به قلم ایشان 8 عنوان کتاب است.

همچنین حدود 120 مقاله به زبانهای گوناگون از جمله فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی از وی در نشریات گوناگون داخلی و خارجی منتشر شده است.

از استاد دکتر حجتی بارها به مناسبت های مختلف تقدیر و جوایزی به وی اهدا شده است، از آن جمله:

- جایزه احراز رتبه اول در مسابقة مقاله نویسی راجع به «کودکان و نوجوانان» از حوزه علمیه قم در سال 1356

- جایزه و لوح تقدیر «بهترین پژوهش کاربردی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران» در سال 1354

- جایزه و لوح تقدیر به مناسبت انتخاب کتاب «پژوهشی در تاریخ قرآن کریم» به عنوان «کتاب سال» در سال 1363

- جایزه و لوح تقدیر به مناسبت انتخاب به عنوان «استاد ممتاز دانشگاه تهران» در سال 1369

- جایزه و لوح تقدیر «استاد نمونة کشور» در سال تحصیلی 1372-1371

ایشان همچنین در سمت مدیریت و سرپرستی طرح های و فعالیت های علمی و فرهنگی و نیز در جایگاه استاد راهنما و مشاور پایان نامه های فراوان دانشگاهی حضوری پرکار و چشمگیر داشته است.