قرآن همه انسان‌ها را به کرامت واقعی دعوت می‌کند

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا آیت الله رضا رمضانی یکشنبه شب در بخش بین الملل کنفرانس خانواده و تربیت معنوی که در بیست و نهمین نمایشگاه قرآن کریم برگزار شد، با اشاره به ویژگی های قرآن گفت: برخی مخالفان معتقدند آیاتی که درباره مقاومت نازل شده مورد نیاز ما نیست درحالی که حدود ۴۰۰ آیه درباره جهاد و مقاومت نازل شده و مورد نیاز جامعه مسلمانان است. 

وی افزود: در یک کنفرانسی که در آلمان برگزار شد، یک برنامه ۱۵ ساله ارائه شد و دولت آلمان به یک موسسه پول پرداخت کرد تا اثبات کنند قرآن کتاب جهانی نیست بر خلاف آن که در قرآن به صراحت آمده که این کتاب برای همه جهانیان است. من در آن کنفرانس حضور داشتم. آنها گفتند قرآن یک کتاب عربی است و مخاطب آن عرب زبانان بوده‌ و آن هم برای یک زمانی بوده و برای هر عصری نیست. آنها مطالعات جدی داشتند و در نهایت می‌خواستند بگویند قرآن پندهایی دارد که می‌توانیم از این پندها بهره‌مند شویم.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: در آن کنفرانس پاسخ داده شد که قرآن زبان عقل و فطرت است و مربوط به دیروز و امروز نیست و زمانی که قرآن به حوزه عقل و فطرت اشاره می‌کند در واقع به همه اعصار مربوط است و همه می توانند از آن بهره ببرند. لذا بخشی از آموزه‌های قرآن تربیت گرایش‌های مقدس آدمیان است.

وی افزود: ما می‌توانیم آموزه‌های قرآن را برای تمام انسان ها بیان کنیم. لذا در حدود ۸۰ سوره مکی خطاب به انسان ها آمده است ولی وقتی به سوره های مدنی می رسد اشاره به انسان های مسلمان می کند و ما نیز باید مخاطبان خود را بشناسیم که در چه فضایی به سر می برند. چون برخی نگاه سکولار و برخی نگاه غیرعلمی دارند و باید بدانیم با چه ادبیاتی با آنان سخن بگوییم.

قرآن کتاب زندگی است

رمضانی افرود: قرآن دارای قواعد طلایی بسیاری است. مثلاً می فرماید با مردم به نیکی سخن بگویید و این یک قاعده طلایی است که اگر به درستی آن را درک کنیم، متوجه می شویم که این قواعد قوانینی است که کل بشریت می‌توانند آن را بپذیرند لذا از این منظر می توانیم قرآن را به عنوان کتاب زندگی بدانیم. 

ما باید خود را به قرآن عرضه کنیم  و هر انسانی باید ذائقه خود را برای درک آیات قرآنی آماده کند تا بتواند بهره بیشتری از قرآن ببرد

وی با تاکید بر تدبر در آیات قرآن گفت: ما باید خود را به قرآن عرضه کنیم  و هر انسانی باید ذائقه خود را برای درک آیات قرآنی آماده کند تا بتواند بهره بیشتری از قرآن ببرد. امروزه عرصه بین الملل تشنه معارف قرآن است و در واقع آدمیان را به کرامت واقعی دعوت می کند. لذا باید یک بازنگری و بازتعریف نسبت به قرآن کریم داشته باشیم. چون این نسخه ای است که می تواند آرامش واقعی را برای انسان به ارمغان بیاورد و راه را به انسان نشان دهد و یکی از معارفی که در قرآن مورد تاکید قرار گرفته موضوع خانواده است.

وی با استناد به آیه ۲۱ سوره روم  گفت: ارکان خانواده در قرآن کریم زوجین و زن و شوهر است که یک مفهوم عقلی و طبیعی است. مسأله مهم این است که ما ارکان خانواده را به درستی درک کنیم و آن هدف اصلی قرآن که سکونت و آرامش است را دنبال کنیم. علامه طباطبایی معتقد است این سکونت و آرامش هم از طرف مرد نسبت به زن است و هم از طرف زن به مرد که پس از شناخت حقوق قانونی صورت می‌گیرد البته قرآن بر حقوق اخلاقی تاکید می کند و می فرماید این آرامش را مردان باید به زنان و زنان به مردان منتقل کنند.

این استاد حوزه افزود: قرآن کریم از محبت و مودت به عنوان دو نکته اساسی درباره خانواده یاد می کند. اگر خانواده بخواهد در مسیر معنا قرار بگیرد باید به اصل محبت توجه کند. سلامت خانواده به عنوان بستری برای یک جامعه بزرگ است تا سلامت جامعه را نیز تامین کند ولی باید این مسئله مشخص شود محبت و مودت چیست‌. یعنی اینکه زن و شوهر به هم اعتماد داشته باشند و به نظام معنایی در هستی اعتقاد داشته باشند.

وی ادامه داد: مثلا این که قرآن می فرماید آیا شما فکر می کنید شما را آفریدیم و به سوی ما باز نمی گردید. ما باید نگاهمان را نسبت به همدیگر یک نگاه الهی قرار دهیم که بشر جلوه حق می باشد و لذا در عبادت ها این جلوه ها نمایان می‌شود. خانواده معناداری که در قرآن کریم مطرح شده آن خانواده‌ای است که در آن معنویت و خدا  حضور دارد.

هنر قصه های قرآنی در جذب مخاطب 

علی باقر طاهری نیا معاون پژوهش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: قصه در ادبیات ظرفیت فراوانی برای خوانندگان دارد و ساختار قصه های قرآن ویژگی‌هایی دارد که به یک ویژگی اکتفا می‌کنم که آن آغاز قصه به گونه‌ای متفاوت است .

وی افزود: تجربه ما این است که قصه یک مقدمه دارد و ذهن خواننده را وارد فضای قصه می کند تا آمادگی ورود به قصه را پیدا کند که معمولاً این مقدمه به شکل‌های مختلفی ارائه می‌شود. یکی از نکاتی که جنبه تربیتی و آموزشی دارد این است که قصه های قرآن بدون مقدمه شروع می‌شود و آن هم با طرح سوال است. روش قرآن اینگونه است که در بسیاری از قصه ها مثلاً قصه موسی و فرعون که تقریباً در ۳۰ سوره این داستان تکرار شده است در سوره های مکی و مدنی به کار رفته است.

در قصه گفتن باید مخاطب را تشنه نگه داشت و عطش شنیدن ایجاد کرد تا داستان را بشنود. از میان درس های مختلف مکتب قرآن که کاربرد تربیتی برای خانواده دارد، استفاده اثربخش از قصه‌گویی نیز نیازمند کار هنری است

معاون وزیر علوم افزود: شروع این داستان با طرح پرسش است. مثلاً در سوره طه می فرماید آیا داستان موسی را شنیده ای و این پرسش برای ورود به قصه ای است که برای تربیت مخاطب کمک می‌کند. سوره های قرآن به دنبال پیام واحد هستند و این داستان همان پیام را دنبال می‌کند.

وی ادامه داد: بنابراین در داستان حضرت موسی یک برش را انتخاب می‌کند که با فرازی از آن موضوع مناسبت داشته باشد مثلاً چرا گفت آیا داستان موسی را شنیده ای. یعنی اینکه این سوال را پرسید تا مخاطب بگوید نمی دانم.

این استاد دانشگاه افزود: علامه طباطبایی می‌گوید این پرسش به دنبال تشویق مخاطب است. بنابراین در قصه گفتن باید مخاطب را تشنه نگه داشت و عطش شنیدن ایجاد کرد تا داستان را بشنود. از میان درس های مختلف مکتب قرآن که کاربرد تربیتی برای خانواده دارد، استفاده اثربخش از قصه‌گویی نیز نیازمند کار هنری است.

وی افزود: امروز پس از تجربه طولانی هنرپیشه گان و کارگردانان می‌بینیم که مثلاً در سریال های تلویزیونی ابتدا نشانه‌ها و حرکت‌هایی را نشان می‌دهند که در آینده چه اتفاق هایی خواهد افتاد و مخاطب را تشویق می‌کند تا داستان را دنبال کند. یکی از شیوه‌های تربیتی قرآن استفاده هنرمندانه از قصه‌گویی مبتنی بر خلاقیت است.

این مراسم با حضور علیرضا معاف رییس نمایشگاه قرآن و برخی شخصیت های فرهنگی در بخش مشاوره نمایشگاه برگزار شد و با رونمایی از سایت کنفرانس بین المللی خانواده و تربیت معنوی به زبان های عربی و انگلیسی به پایان رسید.