محمدعلی کوشا می‌گوید: قرآن کریم در هر مورد و موضوعی که سخن می‌گوید، خواننده قرآن را به سوی «الله» سوق می‌دهد. یعنی اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین مسأله در قرآن کریم، توجه به «الله» و به‌عبارتی دعوت به توحید است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا؛ قرآن‌پژوه، مترجم قرآن و مدرس حوزه علمیه قم، در گفت‌و‌گو با ستاد خبری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، بیان کرد: بازگشایی نمایشگاه قرآن پس از دو سال وقفه، برای همگی ما امری پرخیر و برکت است. نمایشگاه‌هایی که در طول ماه رمضان در سال‌های پیش از کرونا برگزار شده بود، هر یک نقاط قوت فراوانی داشتند که همان هم سبب شده بود که در ماه مبارک رمضان، به نوعی قرآن کریم بیشتر مطرح شود. همچنین مردم با آثار قرآنی، علوم قرآنی، ترجمه‌های قرآن و تفسیرهای جدید قرآن بهتر آشنا شوند.
این مترجم قرآن کریم افزود: طبعا کسانی که مشتاق مطالعات قرآنی هستند به محض ورود به نمایشگاه به دنبال کتاب‌های جدید در زمینه‌های ترجمه، تفسیر، علوم قرآنی هستند تا از آنها بهره بگیرند و با مسائل جدید آشنا شوند و از نوشته‌هایی که مترجمان، مولفان، مصنفان، قرآن‌پژوهان و مفسران در این‌باره عرضه کرده‌اند، بهره لازم و کافی را ببرند.
وی گفت: بنابراین نفسِ برگزاری نمایشگاه قرآن به‌صورت فیزیکی آن هم پس از دو سال وقفه، امری بسیار مفید، مثبت و ارزشمند است. اما چیزی که اهمیت دارد، فقط صِرف برگزاری نمایشگاه نیست، بلکه این نمایشگاه باید دارای محتوای لازم، بایسته و شایسته باشد تا بیشتر جلب توجه کند. به‌نظر بنده نمایشگاهی که در هر سال مخصوصا به نام قرآن کریم برگزار میشود، باید نسبت به سالیان پیش پربارتر، پرمحتواتر و پرجاذبه‌تر باشد. انتظار می‌رود این نمایشگاه به‌صورت فیزیکی چنین شاخصه‌ای را دربر داشته باشد.
این مدرس حوزه علمیه قم در ادامه بیان کرد: این امری روشن و بدیهی است که مردم در طول سال به‌ویژه ظرف ماه مبارک رمضان دوست دارند در فضای معنوی بیشتری باشند؛ مخصوصا خانواده‌هایی که با تلاوت قرآن کریم بیشتر سروکار دارند، وقتی به چنین نمایشگاهی می‌آیند، فضای معنوی آن آنها را بیشتر جذب می‌کند.
وی افزود: به‌هرحال وجود نمایشگاه از نظر علمی و معنوی می‌تواند بسیار نقش‌آفرین و مفید باشد. به‌ویژه کسانی که معنویت را بیشتر در متون دینی جست‌و‌جو می‌کنند، خواهند دید که رسالت اصلی متون دینی همان فرهنگ‌سازی و ایجاد معنویت است. اگر کسی قرآن را از اول تا آخر با دقت بخواند، خواهد دید که بیشترین کلمه‌ای که در قرآن تکرار شده کلمه جلاله «الله» است. کلمه «الله» حدود دو هزار و هشتصد بار در قرآن تکرار شده است.
حجت‌الاسلام کوشا گفت: نکته اینجاست که قرآن کریم در هر مورد و موضوعی که سخن می‌گوید، خواننده قرآن را به سوی «الله» سوق می‌دهد. یعنی اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین مسأله در قرآن کریم، توجه به «الله» و به‌عبارتی دعوت به توحید است. در واقع دعوت به ایمان، ایمان به مبدأ، ایمان به معاد، ایمان به غیب و حقایق مافوق ماده است که انسان را از اسارت نفس و مادیات بیرون می‌آورد و افق جهان مافوق ماده را به رویش می‌گشاید.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: پس ظرف نمایشگاه و شأن آن این است که به شکلی فضای معنویت و دعوت به توحید را برای مردم ایجاد کند و چون نمایشگاه جنبه دینی دارد و دین هم در ذات و نهادش مسأله توحید و توجه به مبدأ و معاد مطرح است، این معنا سبب میشود که به‌طور طبیعی مردم در آن حال و هوای جدیدتری پیدا کنند و به امور معنوی بیشتر سوق داده شوند.
این مترجم قرآن اظهار کرد: برگزاری نمایشگاه به نام قرآن آن هم در ظرف ماه رمضان، قطعا با استقبال بیشتری روبه‌رو میشود و مردم گمشده علمی و معنوی خود را در آن بهتر می‌جویند، اما باید در زمینه کم و کیف برگزاری آن با قرآن‌شناسان بیشتر مشورت شود.
محمدعلی کوشا افزود: در بقیه ماه‌های سال مردم بیشتر درگیرودار امور معیشتی و زندگانی خویش هستند، درحالی‌که در ماه رمضان دوست دارند یک فضای معنوی ویژه داشته باشند که در آن بتوانند محصول این چند ساعت روزه‌داری را ببینند. از نظر تقارن این نمایشگاه با ماه رمضان، فضای پرجاذبه‌ای به‌وجود می‌آید تا مردم بتوانند گمشده خویش را در آن بهتر بیابند.
این قرآن‌پژوه در ادامه گفت: مردمی که مسلمان و انقلابی هستند، مردمی که می‌خواهند معنویت خویش را افزایش بدهند و در سیر و سلوک دینی زندگی کنند، قطعا چنین مردمی کتاب‌های دینی برایشان امتیاز خاصی دارد. اینجاست که مسئولیت نویسندگان، مفسران و مترجمان بیشتر احساس میشود که تفسیرها و مطالبی که به نام منابع دینی به مردم عرضه می‌کنند باید به‌روز باشد. نسل جدید و ظرفیت‌های علمی نسل جدید را درنظر بگیرند.
وی تصریح کرد: نسل ما واقعا معنویت‌گرا و حقیقت‌گرا و پرسشگر است. نسل جدید می‌خواهد حقیقت زندگی را از راه دین بفهمد، این نسل برخلاف نسل‌های پیشین چندان به دنبال تقلید نیست، بلکه درصدد تحقیق است و با تحقیق می‌خواهد قانع شود. پس چه بهتر که ما وجود چنین نمایشگاهی را بیشترمغتنم بدانیم تا حس تحقیق را در این نسل بیشتر تسریع ببخشیم.
وی با بیان اینکه نسل جدید می‌خواهد به سوال‌های گوناگونی که از مطالعه کتاب‌های دینی در ذهن او نقش می‌بندد، پاسخ داده شود، افزود: این معنا سبب میشود که در درجه اول مراکز فرهنگی ما به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فعالیت بیشتر و بهتری داشته باشد. البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال‌های گذشته موفقیت‌هایی داشته است. امیدواریم موفقیت‌هایش به‌ویژه در زمینه کتاب‌های دینی ازجمله مساله تفسیر و ترجمه قرآن کریم، بیشتر شود.
محمدعلی کوشا همچنین بیان کرد: نسل ما تشنه صداقت است، تشنه حقیقت است، تشنه علم است و به دنبال عالمی می‌رود که عامل باشد. چنین نسلی که اهل مطالعه است و با فرهنگ‌های گوناگون در ارتباط است و سوال‌های گوناگونی که در ذهنش نقش می‌بندد، وقتی وارد نمایشگاه قرآنی میشود، دوست دارد گمشده‌اش را پیدا کند و سوال‌هایش را بپرسد و پاسخ مفید را دریافت کند. در سال‌های گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از شماری از مفسران و مترجمان و همچنین از دیگر اهل نظر در امور فرهنگی دعوت می‌کرد و میزگردهایی در همان نمایشگاه تشکیل می‌دادند. اتفاقا بنده در چند میزگرد حضور داشتم و می‌دیدم که استقبال خاصی از این میزگردهای قرآنی می‌شد.
وی ادامه داد: پیشنهادم این است که در ماه مبارک رمضان از نخبه‌های دینی در این نمایشگاه‌ها استفاده کنیم. بسیاری هستند که منزوی و در گوشه و کنارند، اما مطرح نیستند با اینکه اهل علم و اندیشه و دارای استقلال علمی هستند.
این مفسر قرآن کریم با بیان اینکه مسئولان فرهنگی باید به دنبال چنین انسان‌های مستقل‌الفکر باشند و از آنها استفاده کنند، گفت: در زمینه تفسیر قرآن کریم، سوال‌ها برای نسل جوان زیاد است. هر بخشی را به مفسر خاص خود اختصاص بدهند. حوزه‌های علمیه مفسران نسبتا خوبی دارد. یکی از ثمرات این انقلاب توسعه فکری و فرهنگی در زمینه توجه به قرآن کریم بوده است. چرا در نمایشگاه از این متفکران استفاده نشود؟ چرا سخنرانی‌هایی در جمع‌های 50 نفری یا بیشتر یا کمتر برگزار نشود؟
محمدعلی کوشا، افزود: بنده در جلسه‌های نقد و بررسی حضور داشته‌ام در حدود 20 سال پیش در همین نمایشگاه قرآن در ماه رمضان نقد ترجمه‌ها را گذاشته بودند و هنوز فراموش نمی‌کنم که ناقدان می‌آمدند و در جمع مشتاقان نقد می‌کردند. چرا از چهره‌های برجسته‌ای مانند استاد بهاءالدین خرمشاهی، دکتر نادعلی عاشوری تلوکی، استاد حسین استادولی، استاد سیدمحمدرضا صفوی و استاد مسعود انصاری استفاده نشود؟! چرا از وجود مفسر ارجمندی به نام یعقوب جعفری‌نیا صاحب تفسیر 12 جلدی کوثر استفاده نکنیم؟ حتی در خود تهران مفسرهای خوبی داریم که باید از وجودشان استفاده شود. این ظرف مبارک ماه رمضان، ظرف بسیار مناسبی است تا بتوانیم از وجود چنین دانشمندانی حداکثر بهره را ببریم.
وی همچنین پیشنهاد داد که آثار جدید دانشمندان قرآنی اعم از تفسیر و ترجمه در نمایشگاه قرآن در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گیرد و از صاحبان آنها نیز به گونه شایسته تجلیل شود. دیگر اینکه منابع بزرگ تفسیری مثل ترجمه تفسیر طبری و ابوالفتوح رازی را به‌درستی به مترجمان معرفی کنیم.
این مدرس حوزه علمیه گفت: یکی از آرزوهای بنده این است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، زمینه‌ای برای تشویق مترجمان فراهم کند تا تفاسیر معتبر از عربی به فارسی ترجمه شوند. تفاسیری همچون البحرالمحیط ابوحیان اندلسی، تفسیرکبیر فخررازی، تفسیر روح‌المعانی آلوسی، تفسیر طبری، تفسیر تبیان شیخ طوسی، تفسیرمجمع‌البیان طبرسی، مخصوصا تفاسیر جدیدی که در این سالیان به بازار نشر آمده و مورد توجه قرار گرفته‌اند، مانند تفسیر الفرقان دکتر صادقی، تفسیر حدایق‌الروح و الریحان هرری علوی شافعی و تفسیر من وحی القرآن سیدفضل الله لبنانی و همچنین تفسیر التحریر والتنویر ابن عاشور که همگی شایسته ترجمه به زبان فارسی هستند.
بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با شعار «قرآن کتاب امید و آرامش» از 27 فروردین تا 9 اردیبهشت 1401 در مصلی امام خمینی(ره) در حال برگزاری است.